Thắp lửa nghệ thuật truyền thống

Hội viên Hội Nghệ sĩ Sân khấu biểu diễn tuồng tại Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Đà Nẵng. Ảnh: NSNA ÔNG VĂN SINH

Nhịp cầu

Nghệ sĩ ưu tú Trần Ngọc Tuấn - Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Đà Nẵng chia sẻ, những năm gần đây, Đà Nẵng tổ chức nhiều chương trình biểu diễn định kỳ, ngõ hầu đưa nghệ thuật truyền thống đến công chúng. Hoạt động này do Hội Nghệ sĩ sân khấu Đà Nẵng phối hợp cùng Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, Đoàn Dân ca kịch Quảng Nam, cũng như câu lạc bộ dân ca bài chòi ở các địa phương thực hiện.

Một trong những sáng kiến nổi bật là chương trình “Tuồng xuống phố” diễn ra ở các không gian công cộng bên bờ Đông sông Hàn, cầu Rồng và các khu du lịch. Chương trình này đã thu hút hàng ngàn khán giả trong và ngoài nước. Các trích đoạn tuồng được chọn trình diễn ngắn gọn, dễ hiểu, kết hợp nhiều hoạt động tương tác như hóa trang, vẽ mặt nạ và thử phục trang, để dễ dàng tiếp cận lẫn yêu mến “di sản tuồng” xứ Quảng.

Ngoài ra, Hội Nghệ sĩ sân khấu Đà Nẵng cũng chú trọng công tác đào tạo, sáng tác. Liên tục những lớp đào tạo hát dân ca bài chòi cũng như tìm hiểu về nghệ thuật tuồng cho giáo viên, học sinh được tổ chức.

Các nghệ sĩ gạo cội của Hội như Nghệ sĩ Nhân dân Từ Minh Hiệp, Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Công Sơn, Nghệ nhân Ưu tú Dương Quý… trực tiếp hướng dẫn thế hệ trẻ về kỹ thuật biểu diễn, cách hát, múa đến diễn xuất, đảm bảo tinh thần và kỹ năng của nghệ thuật truyền thống được bảo tồn, phát huy sao cho phù hợp tình hình mới.

Việc phổ cập nghệ thuật truyền thống đến mọi vùng miền cũng được chú trọng, bên cạnh tạo điều kiện để các nghệ sĩ tham gia Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc cũng như những hoạt động nghệ thuật cấp khu vực.

Từ những đêm “Tuồng xuống phố” rực rỡ đến các lớp truyền nghề thầm lặng, Hội không chỉ bảo tồn mà còn sáng tạo để tuồng và bài chòi mang hơi thở đương đại của Đà Nẵng.

Định vị bản sắc

Dù đạt được nhiều thành tựu, chặng đường phát huy nghệ thuật truyền thống của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Đà Nẵng vẫn đầy gian nan.

Nghệ sĩ Nhân dân Từ Minh Hiệp - nguyên Phó Trưởng đoàn - Đoàn Ca kịch Quảng Nam chia sẻ: “Sự thay đổi thị hiếu khán giả, đặc biệt là giới trẻ, khiến nghệ thuật truyền thống như tuồng và bài chòi khó cạnh tranh với phim ảnh, mạng xã hội và giải trí hiện đại.

Khán giả thưa vắng, kịch bản mới khan hiếm là những vấn đề thường trực, bên cạnh việc thiếu biên kịch, nguồn kinh phí hạn chế cản trở dàn dựng vở mới và công tác quảng bá. Sự thiếu hụt thế hệ kế thừa - do thu nhập thấp và đào tạo dài hơi - khiến đội ngũ nghệ sĩ trẻ mỏng manh”.

Cũng theo Nghệ sĩ Nhân dân Từ Minh Hiệp, để phát huy nghệ thuật truyền thống trong bối cảnh hiện nay, cần chú trọng công tác đào tạo lớp nghệ sĩ kế cận, có chính sách hỗ trợ xứng đáng cho nghệ sĩ. Theo ông, khi đưa nghệ thuật truyền thống thành sản phẩm du lịch hấp dẫn có tính chuyên nghiệp và chất lượng cao, sẽ mang lại nguồn thu ổn định để tái đầu tư cho nghệ thuật.

Trong khi đó, Nghệ sĩ Ưu tú Trần Ngọc Tuấn cho rằng, lực lượng những người làm công tác bảo tồn và phát huy giá trị của nghệ thuật truyền thống vốn đã ít nay lại càng ít ỏi thêm vì tác động của việc sáp nhập địa phương, sáp nhập những đơn vị nghệ thuật, tinh giảm biên chế...

Chưa kể, vấn đề “hiện đại hóa mà không mất bản sắc” các loại hình nghệ thuật truyền thống vẫn còn nhiều khó khăn. Ông Tuấn cho biết, thời gian tới, Hội đề xuất tăng cường sưu tầm kịch bản in thành sách; tiếp tục phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo để triển khai các chương trình đưa tuồng và dân ca bài chòi vào trường học; tạo điều kiện cho hội viên sáng tác các tiết mục, kịch ngắn, kịch dân ca; hợp tác với các nền tảng số và chính sách hỗ trợ từ nguồn ngân sách và xã hội hóa để phổ biến tác phẩm rộng rãi đến công chúng...

Chặng đường bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Đà Nẵng là minh chứng sống động cho tâm huyết của những người nghệ sĩ - những người giữ lửa di sản giữa dòng chảy hiện đại. Chính những lớp nghệ sĩ này đã góp phần nâng cao vị thế của một thành phố văn hóa trong lòng du khách...

M.K