Thơ Lệ Hằng
Sẻ nâu và hạt thóc
Một chiều trong veo bi ve hình nước
cánh đồng thơm chiếc bánh rán rộm vàng
người thợ gặt vừa lấy đi một góc
dấu răng còn lởm chởm, Sẻ Nâu nói với Hạt Thóc:
“Ước gì là hạt thóc
mang kho lẫm cánh đồng sau lớp áo
hạnh phúc sao!
Tôi đã thấy
con người gieo hạt giống vào đất
đôi mắt nắng mới
sóng sánh phù sa
con người bón phân vào đất
mồ hôi diệp lục
mướt mát mơ xanh
con người bơm nước ngọt vào đất
bàn tay cánh võng
đòng đòng sữa non
hôm nay chắc mẩm mùa màng
tiếng cười tròn lăn gốc rạ
bình yên sao!”
“Phải lắm, Sẻ Nâu
một hạt thóc đựng cả cánh đồng
con người nâng niu
bùn đất nuôi nấng
nhưng bình yên giam lỏng ước mơ tôi
những đêm trăng lụa là, tôi mơ mình bay lên qua bên kia bờ ruộng
những ráng chiều phưng phức, tôi thấy mình khao khát chân trời
những bình minh màu mỡ, tôi mộng tưởng con đường sau lũy tre
ước chi là chim sẻ
mang cả vòm trời trên đôi cánh.”
Chiều mắc võng trên đám mây ngũ sắc
Nếp mới lâng lang
Cánh đồng lim dim ngủ
Khi Sẻ Nâu thở dài.
“Phải lắm, từ trên cao tôi thấy
bao mái nhà âu yếm bên nhau
bao dòng sông lúng liếng lụa đào
bao cánh đồng mơn man sóng lúa…
Nhưng,
để đôi cánh bay lên, tôi phải mang sức nặng bầu trời
mang cô đơn, tiếng kêu đêm vực lòng khắc khoải
mang rủi ro, phận chim trời gió bão vùi thân
và nhọc nhằn, miếng ăn nào cũng cần lao đổi lấy.”
“Hãy bình yên khi cánh đồng ôm ấp.”
“Tự do nào cũng đổi lấy rủi ro
trong bình yên có mầm giông tố
đất đai nuôi tôi lớn
nhưng đất cũng cần được nghỉ ngơi
cày xới mãi đất sẽ bạc màu
dòng sữa kia dẫu có dồi dào
nhưng uống mãi cũng đến ngày cạn kiệt
một loài cây cứ ươm trên đất cũ
sẽ lớn lên còi cọc xác xơ
làm sao có mùa màng sáng tạo.
Vì tình yêu
Vì sự sống,
Hãy mang tôi đi
Thả tôi xuống cánh đồng nhân loại.”
Ráng chiều lót thảm
Êm êm chân trời
Một cánh chim ngược nắng vừa tan.
…
Tôi chép lại những gì Sẻ Nâu và Hạt Thóc đã nói
Nhưng người ta bảo chúng vô tri
Chỉ con người biết đối thoại
Chỉ con người…
Câu chuyện của tôi không kể về con người
Là một kẻ tiều phu, tôi thường đi sâu vào núi
nơi loài chim cắt thường xuyên làm tổ
nơi “khỉ ho cò gáy”
nơi đồng loại cô đơn của tôi, âm thanh không vọng tới
tiếng nói của họ đã bị giam giữ trong những ngôi nhà và thiết bị
nhưng không có gì quan trọng
câu chuyện của tôi không kể về con người.
Giữa những vách đá cheo leo chỉ một ít đất mùn đọng lại
tôi nhìn thấy hai cây thông nhỏ mọc bên nhau
đúng hơn, chúng đang chen lấn
đọt non vươn ra còi cọc
nhánh cây này vung vít vào cây kia
gió làm chúng ngả nghiêng, chừng như đổ rạp
vào nhau
“phải chặt bớt một cây”, tôi nghĩ
chỗ này không đủ cho cả hai
tôi vung rìu lên, nhắm vào một cây
cây còn lại tung tăng trong gió
hẳn nó cảm kích tôi
bao lần, tôi thấy,
người ta đạp nhau xuống ngay khi chỗ đứng vẫn còn thừa.
Đêm ấy, tôi chừng nghe củi thông cháy trong bếp nhà mình
tiếng lửa lách tách suốt đêm cho đến khi gần sáng
tôi xách rìu ra đi
ngang qua chỗ cây thông, chân bỗng dưng chậm lại
có một thứ gì đó ứa ra
một thứ gì đó tôi chưa thấy bao giờ
một thứ gì đó rũ rượi, thê lương
không còn cây thông nào biết hát
ngày hôm sau tôi lại đến
một ít lá đã vàng và bắt đầu rụng xuống
nó lùn đi
bất giác, tôi nhìn xuống chân
có phải đất dưới chân tôi đang lún?
tôi tiếp tục đến những ngày sau, sau nữa
cho đến ngày kia, có chồi non bật ra trên dấu rìu đã cũ
lần đầu tôi biết đến tình yêu.
Hai cây thông nhỏ của tôi, rễ chúng đan vào nhau
khi tôi chặt một cây,
chúng không biết nhựa cây nào đang đổ xuống
chỉ có nỗi đau là rõ ràng
khi một chiếc lá úa đi,
chúng không biết từ cây nào lá rụng
chỉ có mất mát là dễ dàng nhận thấy
khi một chồi non nhú ra,
chúng không biết dinh dưỡng từ đâu chồi lớn
chỉ có hạnh phúc là điều thứ nhất và rất thật.
Tôi trở về, kể lại câu chuyện của mình
không ai nói rằng tôi hư cấu
họ nói:
“Cây cối vô tri, chỉ con người có tình yêu.”
Chỉ con người…
Cây thông nhỏ của tôi
Xa xa, trên ngọn đồi hoang, một cây thông nhỏ vừa chào đời
Cây thông nhỏ reo lên điều ước đầu tiên
“Này mặt trời, tôi muốn mình lớn lên cao cả.”
Mặt trời đáp:
“Hãy vươn lên ngẩng cao trong ánh nắng
Ấm áp bình mình
Êm dịu hoàng hôn
Nhưng ngọ thiên bỏng rát
Kẻ nào muốn lớn lên cao cả phải chịu sức nóng mặt trời.”
Vừa dứt lời, mặt trời ẩn mình vào chùm mây trắng
Bỏ lại cây thông nhỏ một mình,
Một mình miên man suy nghĩ.
Cây thông nhỏ lại reo lên cùng gió
“Tôi muốn mình lớn lên cao cả.”
“Hãy vươn lên và nhảy múa
Gió xuân hiền lành
Gió hè êm ả
Gió thu lành lạnh
Nhưng gió bão cuồng phong
Kẻ nào muốn lớn lên cao cả phải đi qua giông tố.”
Gió lướt nhẹ qua ngọn đồi để lại cây thông nhỏ một mình
Một mình miên man suy nghĩ.
Một lần nữa, cây thông nhỏ reo lên điều ước ấy
“Mưa ơi, tôi muốn mình lớn lên cao cả.”
“Nào,
Mưa bụi ngọt ngào
Mưa rào phấn khởi
Nhưng lũ quét thì phá hủy vô cùng
Kẻ nào muốn lớn lên cao cả phải đứng vững trong mưa.”
Vẫn mải miết nghĩ suy, cây thông nhỏ hỏi đất:
“Rồi, bí mật của cuộc sống là gì hở đất?”
Đất mỉm cười, cất tiếng:
“Được và mất
Hạnh phúc và khổ đau
Tất cả tất cả là cuộc sống
Và con, cây thông nhỏ vừa chào đời, chính con nắm giữ điều bí mật
Mỗi ngày trôi qua theo cách riêng của nó
Cả mỗi mùa, cả cây thông nhỏ nữa
Và chính ta cũng vậy
Hãy cắm rễ thật sâu
Tĩnh lặng tĩnh lặng
Trái tim sẽ hát
Khối óc sẽ hùng biện
Con sẽ biết làm thế nào để lớn lên cao cả.”
Tôi viết về cây thông nhỏ
Nhưng người ta nói: “cây cối vô tri
Chỉ con người biết nghĩ.”
(Tạp chí Non Nước số 318)
